Εορτάζει σήμερον η εκκλησία και τιμά την σεπτή μνήμην των αγίων και ευσεβών τριών ιεραρχών Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου). ( ίνα πάντες εν ώσι... Ιωάννην ΙΖ΄, 21).
Τω καιρώ εκείνω είπεν ο Ιησούς : Μη νομίσητε ότι ήλθον καταλύσαι τον νόμον ή τους προφήτας΄ ουκ ήλθον καταλύσαι, αλλά πληρώσαι. (κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, κεφ. Ε΄, 17).
"Ο Θεός των δυνάμεων, επίστρεψον δη, και επίβλεψον εξ΄ουρανού και ίδε και επίσκεψαι την άμπελον ταύτην και κατάρτισαι αυτήν, ην εφύτευσεν η δεξιά Σου, και επί υιόν ανθρώπου, ον εκραταίωσας σεαυτώ". (ΟΘ΄,15,16,17 ψαλμός Δαυϊδ του προφητάνακτος και βασιλέως του Ισραήλ).
Τον ψαλμό αυτό τον ακούμε δια στόματος των ευσεβών αρχιερέων εις την εκκλησία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. κατά την τέλεση της θείας λειτουργίας.
"Ο δε είπεν αυτοίς΄ δια τούτο πας γραμματεύς μαθητευθείς εις την βασιλείαν των ουρανών όμοιός έστιν ανθώπω οικοδεσπότη, όστις εκβάλλει εκ του θησαυρού αυτού καινά και παλαιά. Ματθ.ΙΓ΄, 52).
Λέγει ο μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός: Εγώ είμι η άμπελος η αληθινή, και ο Πατήρ μου ο γεωργός έστι... Εγώ είμι η άμπελος, υμείς τα κλήματα. Ο μένων εν εμοί καγώ εν αυτώ, ούτος φέρει καρπόν πολύν, ότι χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν.
Καθώς ηγάπησέ με ο Πατήρ, καγώ ηγάπησα υμάς΄μείνατε εν τη αγάπη τη εμή. Εάν τας εντολάς μου τηρήσητε, μενείτε εν τη αγάπη μου, καθώς εγώ τας εντολάς του Πατρός μου τετήρηκα και μένω αυτού εν τη αγάπη. Ταύτα λελάληκα υμίν ίνα η χαρά η εμή εν υμίν μείνη, και η χαρά υμών πληρωθή. Αύτη εστίν η εντολή η εμή, ίνα αγαπάτε αλλήλους καθώς ηγάπησα υμάς. (κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον, κεφ.ΙΕ΄).
"Εν λιμώνι των Γραφών, καθάπερ μέλισσαι σοφοί, προσιπτάμνοι υμείς, περιεδρέψασθε καλώς, και των ανθέων τα άριστα και το μέλι, πάσι τοις πιστοίς, των διδαγμάτων υμών, προτίθεσθε ομού, εις πανδαισίαν αυτών΄ και δια τούτο άπας γλυκαινόμενος, μετ΄ευφροσύνης ψάλλει ΄πάρεστε πάλιν, και μετά πότμον, τοις υμάς ευφημούσι μακάριοι".
Μαρίνα Ζηδιανάκη: Περί δακρύων.: Ως η εξ ουρανού βροχή τα δάκρυα των αγίων εν τη προσευχή. Και ο Κύριος ως άνθρωπος φανείς επί της γης εδάκρυσεν. (Ιωάννην ΙΑ΄, 35). Δ...
"Μακάριοι οι πενθούντες, ότι αυτοί παρακληθήσονται".( Ματθ. Ε΄, 4).
"Αν θέλεις να πλύνεις το πρόσωπο σου, πλύνε το με δάκρυα και καθάρισέ το με θρήνο, για να λάμψει από δόξα ενώπιον του Θεού και των αγίων Αγγέλων΄ γιατί πρόσωπο που πλύνεται με δάκρυα, είναι ομορφιά άφθαρτη". 'Οσιος Εφραίμ ο Σύρος.
Ως η εξ ουρανού βροχή τα δάκρυα των αγίων εν τη προσευχή.
Και ο Κύριος ως άνθρωπος φανείς επί της γης εδάκρυσεν. (Ιωάννην ΙΑ΄, 35).
Δάκρυα συγκίνησης και κατάνυξης, δάκρυα πόνου και θλίψης, δάκρυα πένθους και λύπης, δάκρυα αποχωρισμού και αποχαιρετισμού, δάκρυα άρνησης, δάκρυα συγνώμης, δάκρυα αναστεναγμού, δάκρυα μετάνοιας, δάκρυα χαράς, δάκρυα που ποτίζουν την άνυδρο γη, δάκρυα που καθαρίζουν τα μάτια και δάκρυα που καθαρίζουν και θεραπεύουν από τις αμαρτίες την ψυχή.
Παντού και πάντοτε ρέουν δάκρυα από τα μάτια των ανθρώπων.
"Εγω γαρ οίδα τούτο, ότι εισελεύσονται μετά την άφιξίν μου λύκοι βαρείς εις υμάς μη φειδόμενοι του ποιμνίου΄ διό γρηγορείτε, μνημονεύοντες ότι τριετίαν νύκτα και ημέραν ουκ επαυσάμην μετά δακρύων νουθετών ένα έκαστον". (πράξεις Κ΄, 31).
"Κλαίω μετά κλαιόντων και χαίρω μετά χαιρόντων." Απόστολος Παύλος.
Κλαίνε οι αδύνατοι γιατί τους καταπιέζουν οι δυνατοί, κλαίνε οι αδικημένοι και οι συντετριμμένοι, οι ανήμποροι και οι ασθενείς, κλαίνε οι πενθούντες, οι πένητες και οι πτωχοί, οι χήρες και τα ορφανά, κλαίνε και οι μετανοούντες αμαρτωλοί.
"Μακάριοι οι πενθούντες, ότι αυτοί παρακληθήσονται". (Ματθ. Ε΄, 4).
"Οι σπείροντες εν δάκρυσιν εν αγαλλιάσει θεριούσι. πορευόμενοι επορεύοντο και έκλαιον βάλλοντες τα σπέρματα αυτών΄ ερχόμενοι δε ήξουσιν εν αγαλλιάσει αίροντες τα δράγματα αυτών. (125ος ψαλμός).
"διεξόδους υδάτων κατέδυσαν οι οφθαλμοί μου, επεί ουκ εφύλαξα τον άγιον νόμον Σου, Πανάγιε Κύριε και Πανδίκαιε Θεέ". (118ος ψαλμός).
"αμαρτήματα τίς συνήσει";
"Δώρησαί μου, Κύριε και Θεέ, του οράν τα εμά πταίσματα".
Όλα τα δάκρυα τα γνωρίζει ο παντογνώστης, ο ελεήμων και καρδιογνώστης Θεός.
Υπάρχουν δάκρυα και δάκρυα.
Και ο Πέτρος έκλαυσε πικρώς.
Υπάρχουν δάκρυα που προέρχονται από την άρνηση και την απομάκρυνση του ανθρώπου από τον Θεό, από τη συναίσθηση της αμαρτωλότητας και της αναξιότητας του ανθρώπου ενώπιον του Θεού, είναι τα δάκρυα της αληθινής μετάνοιας΄ αυτά τα δάκρυα είναι ευάρεστα στο Θεό.
Υπάρχουν δάκρυα των φαινομένων πραγμάτων, και αυτά είναι πικρά και μάταια.
Υπάρχουν δάκρυα ότε ουκ έστιν ο καιρός της μετανοίας, ένθα ο κλαυθμός και ο βρυγμός των οδόντων, και ταύτά εισι πικρά και ανωφελή.
Υπάρχουν και δάκρυα υψηλοτέρου βαθμού, όπως λέγει ο Άγιος Λουκάς Κριμαίας στο κεφάλαιο "περί δακρύων".
Υπάρχουν δάκρυα εν καιρώ της μετανοίας, όταν επιποθή η ψυχή των αιωνίων αγαθών, και ταύτά είσι γλυκέα και ωφέλιμα.
Υπάρχουν δάκρυα παρακλήσεως, προσευχής και κατανύξεως όπως λέγει ο άγιος Πορφύριος.
"εκοπίασα εν τω στεναγμώ μου, λούσω καθ΄εκάστην νύκτα την κλίνην μου, εν δάκρυσί μου την στρωμνήν μου βρέξω...απόστητε απ΄εμού πάντες οι εργαζόμενοι την ανομίαν, ότι ησήκουσε Κύριος της φωνής του κλαυθμού μου΄ ήκουσε Κύριος της δεήσεώς μου, Κύριος την προσευχήν μου προσεδέξατο. (ΣΤ΄ψαλμός Δαυϊδ).
"Ουχ υπερείδες, Κύριε, δάκρυα και μετάνοια του αχρείου και αμαρτωλού δούλου Σου".
Είναι τα δάκρυα των αγίων.΄Αγιοι στούς οποίους ο Θεός έχει δώσει την χάρη των δακρύων.
Eίναι τα δάκρυα της θείας πίστεως και της κατανύξεως΄ είναι τα δάκρυα της δεήσεως, της προσευχής και της παρακλήσεως΄ είναι τα δάκρυα της αγίας αγάπης και της συγχωρήσεως΄ είναι τα δάκρυα της αναγεννήσεως.
Τα δάκρυα αυτά δεν αναλύονται σε επιστημονικά εργαστήρια και από ψυχολόγους΄ τα δάκρυα αυτά τα χαρίζει και τα γνωρίζει μόνον ο φιλεύσπλαχνος και πανοικτίρμων, ο πανάγαθος και πανάγιος και φιλάνθρωπος Θεός.
Μακάριοι όσοι γεύθηκαν αυτό το είδος των δακρύων.
Ο Θεός, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ.
"Και ιδού γυνή εν τη πόλει ήτις ην αμαρτωλός, και επιγνούσα ότι ανάκειται εν τη οικία του Φαρισαίου, κομίσασα αλάβαστρον μύρου και στάσα οπίσω παρά τους πόδας αυτού κλαίουσα, ήρξατο βρέχειν τους πόδας Αυτού ταις δάκρυσι...(Λουκά, Ζ΄, 37-50).
"Κύριε, δώρησαί μου του οράν τα εμά πταίσματα".
Λέγει ο όσιος Εφραίμ ο Σύρος:
"Τις δώη τη κεφαλή μου ύδωρ και τοις οφθαλμοίς μου πηγήν δακρύων, και φαιδρόν πρόσωπον προς τους έξω, και κλαύσομαι τας αμαρτίας μου ημέρας και νυκτός; Είπον τω γέλωτι: πόρρω γενού απ΄εμού΄ και τοις δάκρυσιν: έλθετε προς εμέ, ότι πολλή η αμαρτία μου ενώπιον Κυρίου σφόρδα, και ουκ έστιν αριθμός τοις παραπτώμασί μου".
"Ο κατελθών Κύριος εκ του κόλπου του Πατρός, και γενόμενος ημίν οδός σωτηρίας, περί της μετανοίας ημάς διδάσκει δια της μακαρίας και θείας Αυτού φωνής λέγων΄ ουκ ήλθον καλέσαι δικαίους, αλλά αμαρτωλούς εις μετάνοιαν΄ ουκ έχουσιν χρείαν οι υγιαίνοντες ιατρού, αλλ΄οι κακώς έχοντες. Εάν σύνοιδας σεαυτώ ότι έχεις ένθοδεν τραύματα λογισμών και πράξεων, διατί συ αμελείς των κρυπτών σου τραυμάτων; τι φοβή τον ιατρόν; ουκ έστιν σκληρόκαρδος και απότομος΄ ουκ έστιν άσπλαχνος και ανελεήμων΄ ου χράται τω σιδήρω, ούτε πάλιν φαρμάκω αυστηρώ και καυστικώ΄ μόνω λόγω ιάται. Εάν βούλη προσελθείν, πλήρης αγαθών έστι και πλήρης ευσπλαχνίας. Δια σε παραγέγονεν εκ του κόλπου του Πατρός΄ δια σε εσαρκώθη΄ δια σε ήρε τας αμαρτίας εν τω σταυρώ, δια σε εθυσιάσθη, δια σε εσταυρώθη΄ δια σε αναστήθη.
Πρόσελθε, αμαρτωλέ΄ ιάθητι ευχερώς΄ απόρριψον από σου το βάρος των αμαρτιών΄ δέησιν προσένεγκε και δάκρυα επίθες εις την σηπεδόνα. Ούτος γαρ ο ιατρός ουράνιος, φιλεύσπλαχνος και φιλάνθρωπος, αφιλοχρήματος και αφιλάργυρος΄ αγαθών ων δάκρυσι και στεναγμοίς ιάται το τραύμα. Πρόσελθε, αμαρτωλέ, τω αγαθώ ιατρώ, προσφέρων τα δάκρυα, το κάλλιστον φάρμακον".
"Ω δύναμις δακρύων, έως τίνος έφθασας ; Εις αυτόν τον ουρανόν εν παρρησία πολλή εισέρχη ακωλύτως.
Ω δύναμις δακρύων, ότι τάξεις Αγγέλων συν πάσαις δυνάμεσιν αγάλλονται πάντοτε εις την σην παρρησίαν.
Ω δύναμις δακρύων, πως ισχύεις, εάν θέλης, έμπροσθεν του αγίου και του υψηλού θρόνου του αχράντου Δεσπότου παρίστασθαι εν χαρά;
Ω δύναμις δακρύων, πως εν ριπή οφθαλμού ανάγη εις ουρανόν ιπταμένη, και τα σα αιτήματα λαμβάνεις παρά Θεού; Συναντά σοι γαρ ιλαρώς βαστάζων συγχώρησιν.
Δώρισαι ουν, Δέσποτα Κύριε, Ιησού Χριστέ, εμοί τω αναξίω και αμαρτωλώ δάκρυα καθ΄εκάστην, και ισχύν ίνα πηγή δακρύων μετά της γλυκύτητος βρύουσα δια παντός φωτισθή μου η καρδία εν προσευχή καθαρά, όπως αν εξαλειφθή το μέγα γραμμάτιον εν δάκρυσιν ολίγοις, και κατασβεσθή εκεί δι΄ολίγου κλαυθμού το πυρ το καιόμενον".
Απολυτίκιον Οσίου Εφραίμ: Ταις των δακρύων σου ροαίς της ερήμου το άγονον εγεώργησας΄ και τοις εκ βάθους στεναγμοίς εις εκατόν τους πόνους εκαρποφόρησας΄ και γέγονας φωστήρ, τη οικουμένη λάμπων τοις θαύμασιν, Εφραίμ, πατήρ ημών όσιε΄ πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Λέγει ο Εφραίμ ο Σύρος: Μοναχέ, εξήλθες του κελλίου σου προς διακονίαν; τήρει τας αισθήσεις, ίνα μη συνάξης σεαυτώ πολέμους και ταραχάς διαλογισμών ".
Εις μνήμην της εορτής του Οσίου Εφραίμ του Σύρου αντιγράφω ένα μικρό απόσπασμα από τον συναξαριστή της εκκλησίας.
" Εισελθών ο όσιος Εφραίμ εις την πόλιν έμεινεν ολίγας ημέρας εις τινα οικίαν΄ εκεί πλησίον ήτο μια γυνή αναίσχυντος και άσεμνος, άπιστος και αθεόφοβος της οποίας το παράθυρον έβλεπεν εις το του Οσίου. Ενώ δε μία ημέραν ο Όσιος έβραζε μαγείρεμα, ήνοιξεν εκείνη το παράθυρον λέγουσα: <Αββά, ευλόγησον>.
Ούτος δε της απάντησε με ταπεινή φωνή: <Ο Κύριος να σε ευλογήση>. Τότε εκείνη εγέλασε άσεμνα λέγουσα: <Σου λείπει τίποτε φαγητό να σου δώσω;> Λέγει ο Όσιος : <Τρεις λίθοι λείπουσι και ολίγος πηλός να κλείσωμεν αυτήν την θυρίδα, να μη μου δώσεις πλέον ενόχλησιν>. Τότε η αναίσχυντος δεν εντράπη και είπεν εις τον όσιον: < Εγώ σε εχαιρέτησα εύσπλαχνα, διότι έχω πόθον να κοιμηθώ μαζί σου και συ υπερηφανεύθης ευθύς και μου λέγεις να φράξω την είσοδον;> Αυτά και έτερα όμοια του έλεγε, διότι ο πειρασμός παρεκίνησε την άσεμνο γυνή να πειράξη τον σεμνό, τον νηφάλιο και σώφρονα και πιστό δούλο του αγίου Θεού. Αλλ΄όσον εκείνη τον παρεκίνει με σατανικά λόγια εις σαρκικόν και άπρεπον έρωτα, τόσον αυτός πάλιν της απεκρίνετο με ψυχωφελή και σωτήρια λόγια.
Τέλος πάντων, βλέπων ο όσιος την αναισχυντίαν της, είπε ταύτα: <Εάν ορέγεσαι να κοιμηθώμεν μαζί, ας υπάγωμεν όπου θέλω εγώ>. Εκείνη δε, νομίζουσα ότι είχε κελλίον τι απόκρυφον και ήθελε να κάμη εκεί την αμαρτίαν, δια να μην τον ίδη κανείς, εχάρη και του λέγει: < Ας υπάγωμεν όπου βούλεσαι>. Ο δε είπεν εις αυτήν: < Εις το μέσον της πόλεως θέλω υπάγωμεν>. Η δε απεκρίθη: <Και δεν εντρέπεσαι τους ανθρώπους , οι οποίοι θα μας εμπαίζωσι;>
Τότε ο όσιος αφού την έφερε εκεί που ήθελε και δια των ιδίων αυτής όπλων επολέμησεν αυτήν απεκρίνατο: < Τους ανθρώπους εντρέπεσαι και τον Θεόν δεν φοβείσαι, όστις βλέπει όλας τας πράξεις μας, είτε εις το φανερόν, είτε εις το απόκρυφον γίνονται και μας δίδει δεινήν τιμωρίαν και αιώνιον κόλασιν, δια την ολίγην αυτήν απόλαυσιν, όπου λαμβάνομεν αμαρτάνοντες;> Αυτά και άλλα πολλά έλεγεν ο όσιος του αγίου Θεού συνεργήσαντος΄ και τόσον φόβον επήρεν εις την ψυχήν της από τα λόγια του, ώστε μετενόησεν εξ΄όλης της καρδίας της δι΄όλα τα αμαρτήματα της και προσπίπτουσα μετά δακρύων εις τους πόδας του, εζήτει να της συγχωρέσει την άλογον επιθυμίαν και ακόλαστον γνώμην, την οποίαν είχεν εις εκείνον πρότερον και να την διδάξη πως να πορεύεται και να την οδηγήσει εις τόπον σωτήριον. Ο δε όσιος προθύμως εδέχθη την μετάνοιαν αυτής και νουθετήσας αυτήν να μη επιστρέψη πλέον εις τα πρότερα, αλλά να πορεύεται εν ειρήνη Θεού, εγκρατευομένη παντός ανοσίου λογισμού και ανοσίας πράξεως. Αύτη δε επολιτεύθη το υπόλοιπον της ζωής της θεάρεστα, μετά σωφροσύνης και αγιοσώνης".